Како изгледаат чашките што ги имаше речиси секоја југословенска куќа

Чашките, бели со сина линија, беа дел од животот на сите родени во Југославија.

Југокерамичките чашки, пишува Данас, биле дел од секојдневието – од градинки до ресторани. Од нив се пиеше, од јогурт и топло млеко, до бело кафе, до обично кафе и чај. Тетките во боросани ги носеа на работа, во градинка, во пабови, а нивниот дизајн остана запаметен како дел од колективната меморија.

Југокерамика, компанија од Запрешиќ кај Загреб во Хрватска, која се занимавала со производство на керамички и порцелански производи, според текстот на овој медиум била симбол на едно време во земја која повеќе не постои. Основана во 1953 година, како што пишува, набргу стана синоним за висококвалитетен индустриски дизајн во Југославија.

Од почетокот, оваа компанија имаше оддел за дизајн предводен од Јелена Антолчиќ, Аница Кухта Северин, Драгица Перхач и Марта Шрибар, пишува Данас. Компанијата беше позната по својата широка палета на производи, од чинии и чаши до вазни и чајници.

Еден од нивните најпознати производи, се вели, бил кетеринг сервисот Арена, попознат како „сервис на сина линија“. Овој комплет чинии и чаши стана симбол на „социјалистичкиот“ туризам и може да се најде во фабриките, училишните кафетерии, хотелите, рестораните и на далматинските тераси.

Чаши со сина линија

Сината линија која ги красеше овие производи беше знак на препознатливост и многу луѓе научија да јадат во тие чинии.

Дизајнерките Аница Кухта Северин и Марта Шрибар, кои го дизајнираа сервисот Арена, оставија неизбришлива трага на југословенскиот дизајн.

Jugokeramika…
Svaki jugosloven je popio bar kafu ili čaj iz ove šoljice. pic.twitter.com/naelBtIhI0

— 💫 Safir 💫 (@safir_mala) February 13, 2023

Нивната работа беше препознаена и наградена на многу домашни и меѓународни натпревари, а производите на Југокерамика беа изложени на 11. триенале во Милано во 1957 година, како дел од наградуваниот југословенски ентериер, пишува Данас.

Фабриката „Југокерамика“ беше затворена во 2009 година, како што се наведува, но претходно на Музејот на уметност и занаетчиство во Загреб донираше околу 400 предмети и богата документација со оригинални скици и дизајни. Оваа архива е исклучително ретка меѓу компаниите од поранешна Југославија и дава вреден придонес во историјата на дизајнот во овој регион.

Овие дела беа изложени и во Белград во 2013 година на изложбата „Порцелански сјај на социјализмот: порцелански дизајн Југокерамика/Инкер, 1953–1991 година“, се вели во текстот. Посетителите можеа да ја видат првата чинија што излезе од фабричката печка, услугите омилени на клиентите, наградените производи, тест сериите, цртежите на уметникот, фотографиите и скиците.

Садовите за угостителски објекти, вклучително и сервисот Арена и препознатливите чаши со сина линија, остануваат синоним за југословенскиот туризам. Оваа приказна за Југокерамица и нејзините познати чаши не потсетува на богатата традиција на индустриски дизајн и носталгичното време на една земја која повеќе не постои.

Денеска можете да ги најдете само на веб-страниците за продажба на половни стоки, а цената на едната обично е 1.000 динари, пишува Данас.